Μεσσηνία & Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης
Τα τελευταία 20 χρόνια η πρωτοβουλία LEADER έχει αναδειχθεί στο πλέον αποτελεσματικό εργαλείο εφαρμογής πολιτικών ανάπτυξης στις περιοχές υλοποίησής του.
Το «CLLD», από τα αρχικά του «COMMUNITY-LED LOCAL DEVELOPMENT», δηλαδή, «Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων», είναι η μέθοδος σχεδιασμού και υλοποίησης αναπτυξιακών στρατηγικών βασισμένη στην προσέγγιση LEADER-«εκ των κάτω προς τα άνω» (bottom-up), η οποία θα ισχύσει για την περίοδο 2014-2020 και αποτελεί το πιο πρωτοποριακό στοιχείο, διότι προβλέπει την από κοινού εφαρμογή των 4 ταμείων, δηλαδή:
- Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ)
- Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ)
- Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ)
- Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ)
Θεματικές κατευθύνσεις CLLD
Κάθε Ομάδα Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ) θα διαλέξει μία βασική καθώς και συμπληρωματικές θεματικές κατευθύνσεις τοπικής ανάπτυξης, οι οποίες πρέπει να είναι σύμφωνες με τη στρατηγική του ΠΑΑ 2014-2020 και του ΕΠΑΛΘ 2014 -2020 και ενδεικτικά μπορεί να αφορούν:
- Την εμψύχωση του τοπικού πληθυσμού
- Ανάπτυξη ικανοτήτων τοπικών φορέων
- Τη διασύνδεση τομέων και οικονομικών δρώντων.
- Τη διασύνδεση της υπαίθρου με τον αστικό χώρο.
- Την υποστήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας και την ανάδειξη της τοπικής ταυτότητας.
- Την υλοποίηση κοινωνικών δράσεων για την επίτευξη κοινωνικής συνοχής και την καταπολέμηση της φτώχειας.
- Την προώθηση της συμμετοχής, της συνεργασίας, της δικτύωσης και της ανταλλαγής τεχνογνωσίας μεταξύ διαφορετικών περιοχών, εταίρων και κρατών.
- Την ενίσχυση της νεανικής και της γυναικείας επιχειρηματικότητας.
- Την ενίσχυση της εδαφικής καινοτομίας και των πόλων ανταγωνιστικότητας.
- Την καθιέρωση βραχέων αλυσίδων εφοδιασμού.
- Την ενίσχυση τοπικών σχεδίων για την προστασία του περιβάλλοντος, την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και σχεδίων διαχείρισης για τις περιοχές Natura 2000.
- Την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ του τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας.
- Την προστασία του περιβάλλοντος και την προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων.
- Την στήριξη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στο σύνολο των κλάδων του τομέα αλιείας υδατοκαλλιέργειας στο εμπόριο και μεταποίηση.
Τι περιλαμβάνει το Πρόγραμμα
Το νέο Πρόγραμμα είναι «κεντρική πύλη» για τους τοπικούς ωφελούμενους και παρέχει την δυνατότητα ολοκληρωμένης και απλοποιημένης επιτόπου διάθεσης της χρηματοδότησης του Εθνικού Συμφώνου Εταιρικής Σχέσης περιόδου 2014-2020.
- Προβλέπει αρμονική ανάπτυξη αστικών και αγροτικών περιοχών.
- Δίνει τη δυνατότητα να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης ολοκληρωμένου και πολυτομεακού χαρακτήρα.
- Προβλέπει την υλοποίηση παρεμβάσεων δημοσίου και ιδιωτικού χαρακτήρα, όπως:
- Ενίσχυση υποδομών και υπηρεσιών,
- Υποστήριξη της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας,
- Υλοποίηση «άυλων» παρεμβάσεων σε σχέση με τη δικτύωση και την ανάπτυξη των τοπικών ικανοτήτων.
Οι ενδεικτικές κατηγορίες επενδυτικών προτάσεων του προγράμματος είναι οι ακόλουθες:
Ιδιωτικού χαρακτήρα επενδύσεις:
Οι παρεμβάσεις αυτές συμβάλουν στην ανάπτυξη του δευτερογενή και τριτογενή τομέα της τοπικής οικονομίας.
Ενδεικτικές κατηγορίες έργων:
- Ενέργειες συνεργασίας και δικτύωσης.
- Αύξηση της προστιθέμενης αξίας των γεωργικών και δασοκομικών προϊόντων.
- Προώθηση της υδατοκαλλιέργειας και αναβάθμιση της αλιείας.
- Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της αλυσίδας αξίας του αγροδιατροφικού τομέα.
- Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων.
- Στήριξη της δημιουργίας, εκσυγχρονισμού και επέκτασης ΜΜΕ.
Δημόσιου χαρακτήρα παρεμβάσεις:
Οι παρεμβάσεις αυτές συμβάλουν στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας, για την επίτευξη των στόχων της τοπικής στρατηγικής.
Ενδεικτικές κατηγορίες έργων:
- Βελτίωση (συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής αναβάθμισης), αποκατάσταση και επέκταση δημόσιων κτηρίων για κοινωφελή χρήση, για δραστηριότητες όπως διενέργεια εκδηλώσεων, άθληση, εκπαίδευση (μουσεία, εκθετήρια, βιβλιοθήκες κλπ), η δημιουργία πολυχώρων, η στέγαση υπηρεσιών ή / και τοπικών επαγγελματιών με σκοπό την επίδειξη και πώληση τοπικών προϊόντων.
- Διατήρηση, αποκατάσταση και αναβάθμιση πολιτιστικών χαρακτηριστικών της υπαίθρου.
- Έργα υποδομών ή υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση του τοπικού πληθυσμού.
- δημιουργία έργων για την ταμίευση και αξιοποίηση για γεωργική χρήση επιφανειακών απορροών όπως φράγματα, λιμνοδεξαμενές, ομβροδεξαμενές κλπ. καθώς και έργα για την μεταφορά και διανομή του ταμιευμένου ύδατος για γεωργική χρήση,
- δημιουργία έργων που αφορούν κυρίως την βελτίωση – εκσυγχρονισμό υφιστάμενων αρδευτικών δικτύων (και αντλιοστασίων, δεξαμενών) για τη μείωση της απώλειας ύδατος,
- δημιουργία μικρών εγγειοβελτιωτικών έργων, όπως έργα διευθέτησης χειμάρρων, αντιπλημμυρικά έργα, και έργα αντιδιαβρωτικής προστασίας.
- Έργα δημιουργίας, ανάπτυξης ή βελτίωσης υποδομών και υπηρεσιών αναψυχής, πολιτισμού, καθώς και ενέργειες ανάδειξης και προβολής για την αύξηση της ελκυστικότητας της περιοχής.
- Έργα που στοχεύουν στην περιβαλλοντική αναβάθμιση των περιοχών.
- Έργα προστασίας και αποκατάστασης της θαλάσσιας βιοποικιλότητας.
Υφιστάμενη κατάσταση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας
Η επιλέξιμη περιοχή παρέμβασης για το CLLD 2014 – 2020 τοπικό πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης, περιλαμβάνει ολόκληρη την ΠΕ Μεσσηνίας εκτός του αστικού κέντρου της Καλαμάτας και εκτείνεται στο νοτιοδυτικό τµήµα της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Στα βόρεια συνορεύει µε το Νομό Ηλείας και στα ανατολικά µε τους Νομούς Αρκαδίας και Λακωνίας, ενώ στα δυτικά, στα νότια και κατά ένα τµήµα στα ανατολικά, βρέχεται από το Ιόνιο πέλαγος και το Μεσσηνιακό κόλπο.
Η ευρύτερη περιοχή σκιαγραφείται από την έντονη ιστορική της παράδοση με σημαντικά μνημεία, κάστρα και ιστορικούς τόπους (αρχαία Ιθώμη, Ανάκτορα Νέστορα, κάστρα Κορώνης, Μεθώνης, βυζαντινές εκκλησίες κ.α.) καθιστώντας την πόλο έλκυσης επισκεπτών ποικίλου ιστορικού και πολιτισμικού ενδιαφέροντος
Η περιοχή χαρακτηρίζεται από αξιόλογο φυσικό περιβάλλον με ποικιλία ορεογραφικών χαρακτηριστικών. Το κυρίως ορεινό τμήμα της Μεσσηνίας βρίσκεται νοτιοανατολικά και διαμορφώνεται από την οροσειρά του Ταϋγέτου, στο βορειότερο τμήμα του Νομού υψώνεται το Λύκαιο Όρος, δυτικά του Νομού βρίσκονται τα όρη Κυπαρισσίας, Νοτιοδυτική προέκταση των Ορέων Κυπαρισσίας είναι το Όρος Αιγάλεω, στο κέντρο του Νομού αναπτύσσεται ο ιστορικός λόφος της Ιθώμης.
Χαρακτηρισμένες Περιοχές NATURA (Όρος Ταΰγετος, Φαράγγι-εκβολές Νέδωνα, Θίνες Κυπαρισσίας, Νήσοι Σαπιέντζα, Σχίζα, και ακρωτήριο Ακρίτας, Θαλάσσια περιοχή στενού Μεθώνης, Λιµνοθάλασσα Πύλου και νήσος Σφακτηρία)
Αποτελεί περιοχή με έντονα αναπτυξιακά πλεονεκτήματα λόγω: της πληθώρας και της ποιότητας των φυσικών πόρων, του πολιτιστικού πλούτου, της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας, των υποδομών της όπως αεροδρόμιο, λιμάνι Καλαμάτας, οδικοί άξονες.
Η περιοχή της Τριφυλίας παρουσιάζει ιδιαίτερη ανάπτυξη στον τομέα των πρώιμων αγροτικών προϊόντων και κυρίως στον τομέα των θερμοκηπιακών καλλιεργειών
Η περιοχή του Δήμου Δυτικής Μάνης διαθέτει πλούσια ιστορική κληρονομιά με κτίσματα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής (πύργοι κτλ) και ιδιαιτέρα αρχιτεκτονικά στοιχεία της αγροτικής υπαίθρου (λιθόστρωτα μονοπάτια, μύλοι, γεφύρια). Επίσης, η περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερη τουριστική ανάπτυξη με σεβασμό στο αρχιτεκτονικό και φυσικό τοπίο της περιοχής.
Το δυτικό τμήμα της περιοχής (Δήμοι Πύλου Νέστορος & Τριφυλίας) διαθέτει αξιόλογους προορισμούς με ιδιαίτερη τουριστική ανάπτυξη & σημαντικά ιστορικά μνημεία
Ευφορία Μεσσηνιακής γης με προϊόντα αναγνωρισμένα, διεθνούς φήμης ( π.χ. ελαιόλαδο, βρώσιμη ελιά, σύκο, οίνοι Τριφυλίας)
Με την νέα προγραμματική περίοδο δημιουργούνται νέες προοπτικές και προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της περιοχής μέσα από τον πολυτομεακό και πολυταμειακό χαρακτήρα του νέου προγράμματος, με καινοτόμες ιδέες για την αξιοποίηση των πόρων της περιοχής.
Από τη ζωή στο Μεσσηνιακό Ελαιώνα 2007-2013 στη Μεσσηνία 2020 – εύφορη γη
Τα τελευταία χρόνια στην ευρύτερη περιοχή της Μεσσηνίας έχουν δρομολογηθεί ή έχουν λάβει χώρα πλήθος μεγάλων αναπτυξιακών έργων, όπως το αεροδρόμιο της Καλαμάτας, η Ιονία οδός, το εθνικό οδικό δίκτυο Αθηνών – Κορίνθου – Τρίπολης – Καλαμάτας, τα οποία έχουν ενισχύσει το προφίλ της περιοχής και έχουν δημιουργήσει τις συνθήκες για ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης. Παράλληλα σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις έχουν σηματοδοτήσει και έχουν διευρύνει τα όρια των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της περιοχής μας. Η ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων των έργων αυτών στο σχεδιασμό αφενός και αφετέρου η υπερεπάρκεια των πόρων (πολιτιστικών, ανθρώπινων& φυσικών) που χαρακτηρίζει την περιοχή δημιουργούν το αναπτυξιακό μίγμα για τη διαμόρφωση του οράματος Μεσσηνία 2020 – εύφορη γη.
Η στρατηγική του Τοπικού προγράμματος επιχειρεί να διασυνδέσει βιωματικά το πολιτιστικό και περιβαλλοντικό απόθεμα της προτεινόμενης περιοχής παρέμβασης με την πρωτογενή παραγωγή και τον αγροδιατροφικό τομέα με στόχους την βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και την οικονομική ανάπτυξη. Την οικονομική ανάπτυξη που ενσωματώνει όχι μόνο τη μεγέθυνση αλλά την καινοτομία, την τεχνολογία, την κοινωνική συνοχή με τρόπους και μέσα ώστε να καθιστούν την αειφορία, όχι στόχο αλλά αποτέλεσμα.
Η Μεσσηνία καταγράφεται ήδη ως ένας δυναμικός τουριστικός προορισμός. Η αναπτυξιακή στρατηγική στοχεύει στη ενδυνάμωση των συσχετισμών μεταξύ του ποιοτικού τουρισμού και της παραγωγής ποιοτικών και καινοτόμων αγροτικών προϊόντων -με την υποστήριξη της επιστημονικής έρευνας- δημιουργώντας προστιθέμενη αξία σε ένα διευρυμένο κοινωνικό σύνολο.
Άξονες προτεραιότητας βάσει του προγράμματος Μέτρου 19
Το όραμα για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη και τη βιώσιμη ανταγωνιστικότητα του αγροτικού χώρου της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» εμπερικλείεται στους τρεις άξονες για μια έξυπνη, βιώσιμη χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη:
- Δημιουργία ενός ισχυρού, ανταγωνιστικού και βιώσιμου αγρο-διατροφικού συστήματος
- Προαγωγή της αειφορίας του αγρο-διατροφικού συστήματος και των αγροτικών περιοχών
- Δημιουργία Βιώσιμων & Πολύ-λειτουργικών αγροτικών περιοχών
Μέσω αυτών επιδιώκεται η ενδυνάμωση της σχέσης του αγροτικού τομέα, με τον τομέα μεταποίησης/ τυποποίησης των προϊόντων και τον καταναλωτή, ώστε να επιτευχθούν οι συνθήκες ενός ισχυρού και ανταγωνιστικού αγροδιατροφικού συστήματος. Η επιχειρηματικότητα, η καινοτομία και η δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας στην ύπαιθρο, σε συνδυασμό με την ολοκληρωμένη διαχείριση των φυσικών πόρων του περιβάλλοντος και του κλίματος συμβάλλουν στην μετάβαση πολύ – λειτουργικών περιοχών.
CLLD-LEADER 2014-2020 Μεσσηνίας
Δήμοι Πληθυσμός
Δήμος Δυτικής Μάνης (Το σύνολο του Δήμου) 6.945
Δήμος Καλαμάτας πλην Δ.Κ. Καλαμάτας 15.282
Δήμος Μεσσήνης (Το σύνολο του Δήμου) 23.482
Δήμος Οιχαλίας (Το σύνολο του Δήμου) 11.228
Δήμος Πύλου-Νέστορος (Το σύνολο του Δήμου) 21.077
Δήμος Τριφυλίας (Το σύνολο του Δήμου) 27.373
Σύνολο 105.387
Εκδήλωση επενδυτικού ενδιαφέροντος για το νέο Πρόγραμμα CLLD 2014-2020
Στο στάδιο σχεδιασμού του νέου Τοπικού Προγράμματος CLLD (LEADER) της Π.Π.2014-2020, καλούμε τους επενδυτές, δημοσίου και ιδιωτικού χαρακτήρα, να εκδηλώσουν το επενδυτικό τους ενδιαφέρον, συμπληρώνοντας τις παρακάτω φόρμες. Με τον τρόπο αυτό, μας δίνεται η δυνατότητα να συλλέξουμε πληροφορίες σχετικά με τις επενδυτικές τάσεις/κατευθύνσεις, το ύψος αυτών, τον τομέα κτλ για τον σχεδιασμό της επόμενης Προγραμματικής Περιόδου, καθώς και την άμεση ενημέρωση του ενδιαφερόμενου, σε περίπτωση συνάφειας της επενδυτικής πρότασης με Πρόσκληση της ΟΤΔ Μεσσηνίας.